بزووتنەوەی گۆڕان: دروستبوونمان بۆ لەرزاندنی پایەكانی ستەمكاری بوو
لڤین
بزوتنەوەی گۆڕان لە ساڵیادەكەیدا باسی درۆو دراو دەكات و ئەوە دووپاتدەكەنەوە كە دروستبوونی بزوتنەوەكەیان زەرورەت بووەو دەشڵێن:” بزوتنەوەی گۆڕان و لەرزاندنی پایەكانی ستەمكاری و نادادی بەدەنگ بوو”.
دەقی راگەیەندراوی بزوتنەوەی گۆڕان:
پیرۆزبێت ساڵیادی سەركەوتنی راستەقینەی خەباتی مەدەنی و پەرلەمانی
هاونیشتمانیانی بەڕێز..
هەڵسوڕاوان و گۆڕانخوازان..
(٢٥ی ٧ی ٢٠٢٢)، سیانزە ساڵ تێدەپەڕێت بەسەر یەكەم بەشداریكردن و سەركەوتنی بزوتنەوەی گۆڕان لە ھەڵبژاردنی خولی سێیەمی پەرلەمانی كوردستان. ئەمڕۆ ساڵیادی سەركەوتنی راستەقینەی خەباتی مەدەنی و پەرلەمانییە بە پشتیوانی جەماوەرێكی پڕئیرادەی كۆمەڵگەی كوردستان.
بزوتنەوەی گۆڕان، بە قۆناغی جیاواز و پڕ ئاستەنگ و كێشمەكێشمی سیاسیی فرە رەھەند تێپەڕی، لەم ماوەیەدا؛ سەركەوتنی گەورەی چنییەوە و دوچاری شكستی گەورەش بووەوە، رووبەڕووی سیستمێكی خراپی حوكمڕانی و ستراكتۆرێكی بەھێزی گەندەڵی وەستا، دەنگ و سەنگی ھاوڵاتی بەھێز كرد و ھەیمەنی كاربەدەستانی لە خەیاڵدانی ھاونیشتمانیان لاواز كرد و خەڵكی كرد بە ناوەندی سیاسەت.
لە قۆناغی ئۆپۆزسیۆنی سیاسیی و لە قۆناغی بەشداریكردن لە حكومەتدا؛ پێداگر لەسەر بەرنامە سیاسیەكەی مایەوە و ئەزمونی شاردنەوەی داھاتەكان، ئەزمونی دەستێوەردانی حیزبی لە جومگەكانی ژیان؛ لە زانكۆ، لە بازاڕ، لە ھێزەكانی پێشمەرگە و ناوخۆ، لە دادگا و دامودەزگاكانی حكومەت خستە بەر نەشتەری رەخنە و گلەیی و گازندەی ھاوڵاتیان.
بزوتنەوەی گۆڕان لە دووڕیانی بەرەو توندوتیژی، یان بەرەو چاكسازی و گۆڕین؛ دووەمی ھەڵبژارد و بە تەواوی ھێزی سیاسی و پەرلەمانی و میدیایی و جەماوەریی شانی دایە بەر خەباتی پەرلەمانی بۆ ڕاستكردنەوەی سیستمی حوكمڕانی ھەرێمی كوردستان، بە ئەندازەیەكی باش سەركەوتوبو لە گێڕانەوەی متمانەی جەماوەر بە خەباتی مەدەنی و سندوقەكانی دەنگدان و دەستاودەستكردنی دەسەڵات بەشێوەیەكی شارستانی.
لە كتێبی درۆ و دراو دا (٢٠١١) رەوانشاد نەوشیروان مستەفا دەڵێت «لە سەرەتاوە بەرنامەیەكی سیاسیمان ھەیە، ئەو بەرنامە تەنھا بۆ رەخنەگرتن نیە، بەڵكو بۆئەوەیە لەرێی ھەڵبژاردنەوە چەند پێمان بكرێت بەشداربین لە دەسەڵات بۆئەوەی بتوانین ئەو بەرنامەی ھەمانە بۆ ڕێكخستنی بوارەكانی ژیان، بواری دارایی، بواری كۆمەڵایەتی و رۆشنبیری جێبەجێی بكەین.» بەداخەوە بەدرێژایی (١٣) ساڵ لەھیچ قۆناغێكدا رێگا بە جێبەجێكردنی بەرنامەی سیاسی گۆڕان نەدرا و عینادی سیاسیی چارەنوسی ھەرێمی لە لێواری مەترسییەكی ئاشكرادا ھێشتەوە.
پاش چەند ساڵ گۆڕان بووەتە خواستێكی نێودەوڵەتی بە تایبەت بۆ:
یەكەم: بە نیشتمانیكردنی هێزەكانی پێشمەرگە و ناوخۆ بووەتە خواستێكی نێودەوڵەتی. بە تایبەت هاوپەیمانانی كورد لە ناویاندا ئەمریكا، ئەڵمانیا، بەریتانیا، هۆڵەندا و فەرەنسا بە ستراتیژێكی هاوشێوەی بەرنامەی گۆڕان كار بۆ بنیاتنانی سوپایەكی ناحیزبی دەكەن، كە ئەركی پاراستنی دامەزراوە دیموكراتیەكان و سنورەكانی كوردستان دەبێت. ھەربۆیە، گۆڕانكاری و چاكسازی لە هێزە چەكدارەكاندا كلیلی گۆڕانكاریی سیاسی و ئابوری و دیموكراتی دەبێت.
دوەم: رێزگرتن لە ئازادییە سیاسیی و شارستانیەكان، لە ناویاندا ئازادی رۆژنامەوانی و بیروڕا، بووەتە پرسێكی نێودەوڵەتی و پێشێلكارییەكان چاوپۆشیان لێناكرێت و رووبەڕووی ئیدانەی توندی دەوڵەتە بەھێزەكان دەبنەوە.
سێیەم: چاكسازی ئابوری و دارایی بووەتە زەرورەتێك كە دواخستن و خۆدزینەوە لێی چارەی دەردی بڕیاربەدەستە حیزبی و حوكمییەكان ناكات.
لێرەدا پێویستە ئەو راستییە بیربھێنینەوە كە خاڵی بەھێزی گۆڕان و پشتیوانانی بریتیە لە پشودرێژی و بەردەوامبوون لەسەر داخوازییە جەماوەرییەكان، دژایەتی گەندەڵی و بەھێزكردنی پایەكانی خەبات بۆ حوكمی یاسا و بە نیشتیمانكردنی دامەزراوەكان و بونیادنانی دەسەڵاتێكی مەدەنی و ئەقڵانی، ھەروەھا پێداگری لەسەر پڕۆژە و بەرنامەكان لە پرسە نەتەوەیی و نیشتیمانیەكان بە تایبەت بۆ كەركوك و ناوچە كوردستانیە دابڕێندراوەكان.
پەیوەندیدار بە پێگەی كورد لە عێراقی فیدڕاڵدا، گۆڕان پێداگیری لەسەر ستراتیجێكی ھاوبەشی نیشتمانی كردووەتەوە، بەشێوەیەك نوێنەرەكانی كورد شەڕ بۆ مافە نەتەوەییەكان، نەك پۆست و دەستكەوتی كەسی و حیزبی بكەن؛ لەسەرو ھەمویانەوە جێبەجێكردنی مادەی١٤٠، بودجە و شایستە داراییەكان، پێشمەرگە، و پرسی نەوت و گاز و دروستكردنی ئەنجومەنی ئیتیحادی. لەم روانگەیەشەوە، پارتی و یەكێتی تائێستاش بەردەوامن لەسەر نەریتی شەڕكردن لەسەر پۆست؛ لەوانە پۆستی سەرۆك كۆمار، لەكاتێكدا پێگەی كورد لە ناوەندی بڕیاردانی سیاسیی عێراق ھێندە لاواز بوە، كەس خۆزگەی بۆ ناخوازێ و كەسیش خۆی ناكات بە خاوەنی، هەمو ئەمانەش بەهۆی سیاسەتی هەڵە و دابەشبون بەسەر هاوكێشە ئیقلیمی و ناوخۆییەكانی عێراق و نەبونی ستراتیژێكی هاوبەشی نیشتمانی كە كاریگەری خراپی لەسەر هەرێمی كوردستان و هاوڵاتیان دروست كردوە.
سەرەڕای ئەو ئاستەنگ و ئاڵنگاریانەی باس كراوە، ئەو ھێزانەی خۆراكیان لە نائومێدی خەڵك وەرگرتوە؛ كاریگەرترین رێگا كە بەكاریدەهێنن بۆ رێگری لە گۆڕانكاری و چەقبەستویی دۆخی سیاسیی و ئیداری ھەرێم بێئومێدكردنی زیاتری هاونیشتمانیانە لە پرۆسەی دەنگدان. لە حەقیقەتیشدا مەزنترین چەك بە دەست هاونیشتمانیانەوە بەشدارییە لە خەباتی ناتوندوتیژی و دەنگدان لە هەڵبژاردنەكاندا، كە ئەم مافە قابیلی زەوتكردن نییە و بەدیلی نیە.
پێویستە بوترێ؛ دروست بوونی بزوتنەوەی گۆڕان و لەرزاندنی پایەكانی ستەمكاری و نادادی بە دەنگ بوو. شانازی ئەوەش بۆ هاونیشتمانیان و نەوشیروان مستەفا و ھاوڕێكانی دەگەڕێتەوە وەك ئەندازیاری چاكسازی لە كوردستان بۆ بەدیهێنان و چەسپاندنی مافی ئازادی، دادپەروەری، ژیانی بە كەرامەت و وڵاتێكی دیموكرات؛ بژاردەیەك نیە جگە لە تێكۆشان تا سەركەوتن، زوو یان درەنگ ئەم ئامانجانە بەدیدێن، چونكە قەدەری كورد ئازادییە.
بزوتنەوەی گۆڕان
٢٤ی ٧ی٢٠٢٢
