دۆخی عێراق و هەرێم بەرەو کوێ ؟
دڵشاد ئەنوەر
دوای هەوڵدانی بۆ دەستگەیشتنە لیبیا و لەوێشەوە تەماعی گەیشتنی بەبازاڕەکانی ئەفریقای هەبوو، بەڵام میسر لێی تێکداو نەیهێشت تورکیا بگاتە ئامانجەکەی.
دواتر چاوی لەسەر پەلهاویشتن بەرەو سوریا و ڕۆژئاوای کوردستان هەبوو، بەڵام لەوێش ئەمەریکا و ڕوسیا ڕيگریان لەتورکیا کرد، بۆیە ئێستا تورکیا چاوی لەسەر قوبرسی ئەوروپی و هەرێمی کوردستان و عێراقە و گەر بەری پێنەگیرێت، لەشکرکێشی ئەنجام دەدات.
تورکیا بۆ هاتن بەرەو سنوری هەرێم و دەوروبەری موسڵ پێویستی بەدەستکەوتنی بیانوو هەیە، باشترین بیانووش بوونی پەکەکەیە، بۆیە دوور نیە، بۆری بتەقێنرێتەوە، شتی تریش ئەنجام بدرێت، بۆ شەرعیەتدان بە لەشکرکێشیەکە.
نەوتی هەرێم لە ڕێگەی تورکیاوە هەناردەی دەرەوە دەکرێت، عێراقیش لەدادگای ناوبژیوانی پاریس داوای ٢٦ ملیار دۆلار قەرەبووی لێدەکات، لەبری ڕێگەدان بەچوونە دەرەوەی نەوتی هەرێم.
جیا لەوەش دادگای فیدراڵی بڕیاری نایاسایی بوونی فرۆشتنی نەوت و غازی هەرێمی دەرکردووەو تورکیا ئەمە بەبڕیارێکی سیاسی و بەدیاریکراوی ئێرانی دەبینێت، بۆیە پلانی لەشکرکێشی و هاتنە ناوەوەی هەیە بۆ گوشارخستنە سەر عێراق ، هەروەها پلانی ڕۆڵ پەیداکردنیشی هەیە لە عێراقی داهاتوودا، هەر بۆیە ناو بەناو سەرکردەکانی عەرەبی سونە بانگدەکات و بۆ یەکەمجاریش یەکیخستنەوە.
گەر لە بیریشمان بێت، کاتێک سوریا لە قۆناغی ئینتیقالی دا بوو، تورکیا هێزە سەربازیە ئۆپۆزسیۆنەکانی ئەو وڵاتەی گرتەخۆی، لەشکرکێشیشی بۆ سەر عەفرین ئەنجامدا، تا لە قۆناغی داهاتوودا ڕۆڵی لە داڕشتنەوەی ئەو وڵاتەش هەبێت.
لەبەرامبەر پلانەکانی تورکیا بۆ جوڵان بەرەو هەرێم و موسڵ، ئێرانیەکانیش بێدەنگ نابن، بەتایبەت تورکیا گەر ڕووبەڕووی هێزی عێراقی ببێتەوە، لە ڕووی نێو دەوڵەتیەوە قورس لەسەری دەکەوێت و وەکو ئەوە نیە شەڕی پەکەکە بکات.
بۆیە دۆخی سیاسی عێراق، ڕەنگە جوڵەکانی داهاتووی ئيران و تورکیا زیاتر ڕوونبکاتەوە، بەتایبەت گەر ڕێککەوتنە سێ قۆڵیەکە سەر نەگرێت، ئەگەری جوڵەی تورکیا زیاترە، گەر سەریش بگرێت ئێران و هێزە نزیکەکانی دەستەوەستان نابن، بۆیە دەربازبوونی هەرێم لە نێوان ئەم دوو بەرداشە، یاریچی باشی دەوێت، بەڵام ئەو یاریچیە لە گۆڕەپانەکە بەدی ناکرێت.
